Świat finansów osobistych, szczególnie dla tych osób, które zagłębiają się w niego po raz pierwszy, może wydawać się nieprzyjazny i trudny do zrozumienia. Pojawiają się w nim pojęcia i słowa, które często padają w rozmowach o pożyczkach, znajdują się w umowach bankowych czy szczegółach atrakcyjnej oferty. Niektóre z terminów są dość oczywiste, jednak inne, nie do końca wyjaśnione, mogą wprowadzać w błąd.

Poniższy słowniczek najważniejszych pojęć dotyczących produktów finansowych pomoże Ci w szybki i łatwy sposób przyswoić sobie najważniejsze i najczęściej spotykane nazwy i korzystać z ich w praktyce. Świat usług finansowych, pożyczek, kont bankowych i innych produktów nie będzie miał przed Tobą żadnych tajemnic.

Produkty Finansowe: Słownik Najważniejszych Pojęć

BIK (Biuro Informacji Kredytowej) – instytucja tworzona przez banki, której celem jest gromadzenie i wymiana danych o kredytobiorcach. W bazie danych BIK można znaleźć m.in. historię kredytową klientów. Do informacji BIK mają dostęp nie tylko banki, ale także wybrane organy państwowe.

  • Alerty BIK – specjalne powiadomienia wysyłane przez BIK, które sygnalizują podjęcie przez osoby niepowołane próby wyłudzenia danych klientów.
  • Scoring BIK – zdolność kredytowa danej osoby wyrażona w punktach.

Całkowity koszt pożyczki – suma wszystkich kosztów, jakie pożyczkobiorca jest zobowiązany spłacić w zamian za otrzymanie dodatkowych środków finansowych. W skład całkowitych kosztów pożyczki wchodzą odsetki, prowizje i wszelkie opłaty.

Chwilówki – potoczna nazwa pożyczek krótkoterminowych (zaciąganych zwykle na 30 dni), w których decyzja kredytowa zapada bardzo szybko z wykorzystaniem minimum formalności. Kwota chwilówki zwykle wynosi do maksymalnie kilku tysięcy złotych.

Credit Check – miejsce wymiany danych (wybierane zamiast BIK), z którego korzystają instytucje udzielające pożyczek. Znajdują się tu dane dotyczące osób, które zaciągają internetowe pożyczki.

Czas wypłaty – okres, w jakim dodatkowe środki uzyskane dzięki pożyczce są wypłacane na konto pożyczkobiorcy po tym, gdy otrzyma on pozytywną decyzję kredytową.

Darmowa pożyczka – rodzaj pożyczki, która jest przyznawana głównie nowym klientom starającym się o dodatkowe środki po raz pierwszy. W ramach tej oferty pożyczkobiorca może spłacić zaciągnięty dług bez żadnych dodatkowych kosztów, w terminie określonym przez firmę udzielającą pożyczki.

Decyzja kredytowa – informacja o tym, czy osobie starającej się o pożyczkę zostanie ona przyznana przez bank lub instytucję finansową. Decyzja kredytowa może być pozytywna lub negatywna.

Dług – sytuacja prawna, w której dłużnik posiada niespłacone zobowiązanie względem wierzyciela.

GroszConnect – program, dzięki któremu można w łatwy sposób zweryfikować tożsamość kredytobiorcy. Korzystanie z aplikacji umożliwia pominięcie przelewu weryfikacyjnego, wymaganego przez instytucje udzielające pożyczek. Inne programy tego typu to KontoConnect i Instantor.

Harmonogram spłat – dokument, w którym znajdują się informacja o wysokościach rat zaciągniętego zobowiązania oraz szczegółowe terminy spłaty każdej z nich.

Hipoteka – zabezpieczenie spłaty kredytu przy pomocy nieruchomości, zgodnie z którym w przypadku braku spłaty zobowiązania, bank może przejąć do niej prawa.

Historia kredytowa – dane na temat zaciągniętych zobowiązań (pożyczek, kredytów, kart kredytowych) oraz statusu ich spłaty. Informacje na temat historii kredytowej są gromadzone w BIK, ale także w innych raportach i bazach danych.

Karta kredytowa – rodzaj karty płatniczej, która w przeciwieństwie do karty debetowej posiada limit kredytowy przyznany przez bank. Użytkownik karty kredytowej może wykonywać nią operacje w ramach przyznanego limitu. Uzyskane w ten sposób zadłużenie należy spłacić w wyznaczonym przez bank terminie. W przypadku niewywiązania się z terminowej spłaty bank nalicza odsetki określone w umowie.

Konto bankowe / ROR– Rachunek Oszczędnościowo-Rozliczeniowy prowadzony przez bank na podstawie wcześniej podpisanej umowy. Na koncie bankowym znajduje się zapis należności oraz posiadanych środków przez klienta. Osoba posiadająca konto bankowe może wykonywać na nim różne operacje (m.in. otrzymywać środki oraz dokonywać przelewów).

Konsolidacja kredytu – połączenie kilku pożyczek lub kredytów w jeden dług, zwykle z dłuższym okresem spłaty. Zaletą konsolidacji kredytu jest obniżenie kosztów zadłużenia.

KNF (Komisja Nadzoru Finansowego) – organ, którego funkcją jest sprawowanie nadzoru nad polskim rynkiem finansowym.

Kredyt – określona kwota pieniędzy przekazywana przez bank lub inną instytucję finansową osobie, która się o nią ubiega. W zamian kredytobiorca musi spłacić należność w ustalonym terminie, w ratach składających się z kapitału, odsetek oraz dodatkowych prowizji. Słowo „kredyt” jest często używane zamiennie ze słowem „pożyczka”, jednak w odróżnieniu od pożyczek, kredyty przyznawane są na dużo większe kwoty.

Kredyt hipoteczny – kredyt charakteryzujący się dużą wartością, którego celem jest zakup / remont nieruchomości. Nieruchomość stanowi również zabezpieczenie kredytu hipotecznego (hipoteka).

Kredyt konsumencki – kredyt, który jest udzielany osobie fizycznej na dowolny cel, na kwotę do 255 550 złotych.

Kredyt odnawialny – środki dostępne w ramach konta bankowego, które mogą wykraczać poza saldo rachunku. Kredyt odnawialny posiada zwykle atrakcyjne oprocentowanie.

Kwota pożyczki – wysokość zaciągniętego długu (kapitał) bez dodatkowych opłat, odsetek i prowizji.

Marża – kwota stanowiąca zysk banku z tytułu udzielenia kredytu / pożyczki. Wysokość marży może różnić się w zależności od banku, na jej wartość mają też wpływ aktualne promocje lub skorzystanie z produktów dodatkowych.

Mikropożyczka – zwana również „chwilówką”, to pożyczka udzielana na stosunkowo niską kwotę, np. 3000 złotych.

Monit – informacja, którą bank lub instytucja finansowa przesyła swoim klientom, wzywając ich do natychmiastowej spłaty zaległej raty kredytu. Niektóre firmy mogą naliczać dodatkowe opłaty za wysłanie monitu za pomocą poczty zwykłej, wiadomości e-mail lub SMS.

Należności – kwota, którą pożyczkobiorca musi zwrócić bankowi / instytucji finansowej, która udzieliła mu pożyczki.

NBP (Narodowy Bank Polski) – polski bank centralny, który spełnia funkcje nadane mu przez Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej, prawo bankowe i ustawę o NBP. Siedziba NBP znajduje się w Warszawie.

Odsetki – koszt wyrażony w procentach, który jest doliczany do pożyczki i uwzględniony w kwocie raty.

Odsetki 0% – forma promocji udzielanych przez niektóre banki i instytucje finansowe, w ramach której rata zaciągniętego długu, w określonym czasie, nie zawiera naliczonych odsetek.

Oprocentowanie – procentowy wskaźnik, który w ujęciu rocznym przedstawia koszt odsetek. Wartość oprocentowania jest proporcjonalnie doliczana do comiesięcznej raty kredytu lub doliczana do środków znajdujących się na kontach oszczędnościowych. Obecnie dostępne są dwa rodzaje oprocentowania: zmienne oraz stałe.

Parabank – potoczna nazwa instytucji pozabankowej udzielającej pożyczek i kredytów.

Pożyczka – środki pieniężne udzielone pożyczkobiorcy przez banki lub inne instytucje finansowe. Wysokość pożyczki jest zwykle wyższa niż chwilówki, jednak niższa niż kredytu np. hipotecznego. Kwota pożyczki może być najczęściej przeznaczona na dowolny cel. Spłata pożyczki następuje w ratach, w terminie wyznaczonym przez pożyczkodawcę.

Pożyczka na dowód – potoczny termin określający pożyczkę, którą można uzyskać z zachowaniem minimum formalności. Niektóre firmy udzielają pożyczek, stosując łagodne procedury weryfikacji, a najważniejszym dokumentem, jaki musi przedstawić przyszły pożyczkobiorca, jest właśnie dowód osobisty.

Pożyczkobiorca – osoba, która zaciąga dług / pożyczkę.

Pożyczkodawca – organ przyznający pożyczkę osobie, która się o nią ubiega (np. bank lub inna instytucja finansowa).

Produkty finansowe online – szeroka gama produktów, które można uzyskać bez wychodzenia z domu, wysyłając wniosek przez Internet. W ich skład wchodzą kredyty, pożyczki, szybkie pożyczki, konta bankowe czy karty kredytowe.

Przelew weryfikacyjny – przelew na niewielką kwotę (1 grosz lub 1 złoty), którego należy dokonać w celu potwierdzenia swojej tożsamości przed uzyskaniem pożyczki online. Przelew weryfikacyjny jest często zastępowany aplikacjami takimi jak KontoConnect i Instantor.

Ranking pożyczek – lista aktualnych ofert pożyczek dostępnych dla klientów, uszeregowana w kolejności od najlepszej do najmniej korzystnej.

Rata – część całkowitej kwoty zadłużenia spłacana przez pożyczkobiorcę. W skład raty wchodzi część pożyczonego kapitału, odsetki i prowizje. Raty są spłacane najczęściej raz w miesiącu i mogą być równe (spłacana jest ta sama kwota co miesiąc) lub malejące (na początku okresu spłaty pożyczkobiorca płaci wyższą ratę, która z biegiem czasu maleje).

Refinansowanie kredytu – możliwość spłaty zadłużenia na innych zasadach, na przykład poprzez przeniesienie długu do innego banku.

RPP (Rada Polityki Pieniężnej) – organ pełniący funkcje decyzyjne, podlegający po Narodowy Bank Polski. Jedną z jego funkcji jest decydowanie o wysokości stóp procentowych, które wpływają na wysokość raty kredytu.

RRSO (Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania) – wskaźnik, który określa całkowity koszt zaciąganej pożyczki. Spłaca go wyłącznie pożyczkobiorca. Wyraża on procentową, całkowitą wartość kredytu w ujęciu rocznym.

Termin spłaty – data, w której należy całkowicie spłacić zaciągniętą pożyczkę, kredyt lub chwilówkę. Przekroczenie terminu spłaty może wiązać się z naliczeniem dodatkowych prowizji.

Ukryte koszty kredytu – dodatkowe opłaty i prowizje, które nie zostały jasno określone w ofercie kredytu. Aby uniknąć lub być świadomym ukrytych kosztów zaciągniętego zadłużenia, należy zawsze zapoznać się z regulaminem kredytu oraz tabelą opłat i prowizji, jeszcze przed podpisaniem umowy kredytowej.

Umowa pożyczki – bardzo ważny dokument, w którym zawarte są wszystkie informacje dotyczące pożyczki / zadłużenia. Znajdują się niej tabele opłat i prowizji, aneksy do umowy oraz informacje dotyczące dodatkowych promocji, kar umownych itp. Zwana także ramową umową pożyczki.

Zaświadczenie o zarobkach – dokument wystawiany przez pracodawcę, w którym znajdują się informacje o zarobkach pożyczkobiorcy uzyskanych w danym okresie. W niektórych przypadkach ten dokument jest jednym z niezbędnych podczas ubiegania się o pożyczkę.

Zdolność kredytowa – pojęcie, które odnosi się do każdego pożyczkodawcy i określa jego przewidywane możliwości terminowej spłaty zobowiązania. Zdolność kredytowa jest wyznaczana przez analityków bankowych na podstawie dochodów i wydatków pożyczkodawcy. Zdolność kredytowa wpływa na warunki, wysokość zadłużenia oraz okres, na jaki zostanie udzielona pożyczka.